Kerstvakantie 22-12-16/31-12-17

Voordat ik het realiseerde is er een maand gepasseerd. Het is niet langer november, maar december (inmiddels januari als ik eindelijk de tijd heb om dit te posten!). Niet eens het begin van december, maar het eind. Het irritante van een maand niet bloggen is dat er zoveel is gebeurd dat je niet weet waar je moet beginnen. Dus beginnen we maar bij hetgeen dat ik me het beste kan herinneren: kerstvakantie.

Oooh, en daar hebben we leuke verhalen over te vertellen, zeg! Laten we eerst beginnen met wat cultuur verschillen. Immers ben ik in Japan, in Azië, een totaal andere wereld dan Europa/Nederland. Dat houdt in dat zekere feestdagen ook anders gevierd worden. Japan is bijvoorbeeld niet een christelijk land. Daarmee wil ik zeggen dat er nauwelijks kerken zijn en weinig mensen die christelijk zijn. Tempels en shrines zijn hier net wat populairder. Kerstmis, van oudsher een christelijke feestdag, wordt hier dan ook anders gevierd. Nu is Nederland ook niet bepaald nummer 1 op het lijstje “christelijke landen”, maar kerst wordt meestal toch met de familie gevierd. Het is een familiedag. Een dag waarop veel gegeten wordt, iedereen elkaar omhelst, lacht, kerst films gekeken wordt, soms cadeaus gegeven worden… In het kort: kerstmis is een feestdag waar elke familie naar uit kijkt. In Japan is kerst een groot ding: er worden kerstverlichtingen in alle vormen en kleuren opgehangen in alle mogelijke gaatjes en hoekjes. Elk restaurant belicht zijn nieuwste kersteditie (het kan een cakeje zijn, een drankje of een hele lunch). En KFC doet zijn best om zijn gefrituurde kip alle aandacht te geven die het verdiend. Want ja, in Japan krijg je geen groot kerstdiner… je krijgt gefrituurde kip. Het liefst van KFC. Nee, dit is geen grapje. In Japan is er geen moeder die uren in de keuken staat om een meesterlijk vijf gangen menu voor te schotelen. Er is alleen gefrituurde kip. En die kip eet je ook niet met je familie. Geen opa. Geen oma. Geen oom. Geen tante. Als je een relatie hebt, spendeer je kerstmis met die persoon. Je bekijkt de kerstverlichtingen, gaat naar de bioscoop of eet je gefrituurde kip samen.

Dus: kerstmis in Japan? Geen familiedag. Geen grote, uitgebreide maaltijden. Wel gefrituurde kip van de KFC. Én een kerstmis taart. Ja, die hebben ze wel, want na de kip wil je vast wel iets zoetigs. En dus doet elke winkel in Japan zijn best om de meest mooie kersttaart te maken. Nog een cultuurverschilletje even tussendoor: Japan staat bekend om zijn prachtige (dure) taarten. Smaken ze ook zoveel als dat ze kosten? Nee, ze smaken eigenlijk naar het goedkoopste taartje dat je maar kunt vinden. Maar ze zien er wel mooi uit! En dat is waar het om gaat. Dus: kerstmis in Japan: vriendje-vriendinnetje dag met KFC kip en een dure kerstmistaart.

Dat is echter niet hoe ik mijn kerstmis heb doorgebracht…

Mijn kerstmis vierde ik met mijn Internationale vrienden. Allen van ons misten de oude traditionele kerstmis van veel eten en met familie zijn, dus besloten we dit alsnog te doen, maar dan met vrienden. Nu moet ik wel bekennen dat ik soort van kerst ook op de Japanse manier heb gevierd op de 24e. Samen met twee Internationale vrienden ging ik toen namelijk op bezoek bij een Japanse vriendin thuis, Maki. Wij maakten kerstmis koekjes uit een pak, aten met haar ouders samen nabe (een Japans gerecht waarbij je in een grote pot met saus allerlei ingrediënten kookt) en kip (niet de KFC versie, though) en als toetje: ja, ja, een echte Japanse kerstmistaart!

Er werd ook sake ingeschonken en in het Japans gebabbeld. We kregen zelfs de kans om een nieuw stukje Japanse cultuur op te snuiven: bidden voor de overleden oma van onze vriendin Maki. Dat doe je namelijk op een speciale manier met wierrook (die je niet mag uitblazen! Alleen uit waaien. Natuurlijk deed ik dat verkeerd…), twee keer een kleine bel rinkelen en handen een keer klappen.

De 25e vierde ik kerst met mijn vrienden. Om 18.00 kwamen we bij elkaar in een van de kamers in de dormitory. Iedereen had iets gemaakt (ik had een appel cake gemaakt in een... rice cooker! Ja, je leest het goed: een cake dat gemaakt is in een rijst kook apparaat ding). We aten samen, luisterden kerstliedjes en speelden spelletjes tot diep in de nacht. Het was leuk om te zien hoe de culturen samen kwamen en mixten.

Ik at bijvoorbeeld Amerikaanse mac-and-cheese, Ierse christmas pudding en Duitse gluewine. Ik luisterde naar Amerikaanse kerstliedjes, Ierse kerstliedjes en ook gewoon de standaard top 100 kerstliedjes. We deden ook aan secret santa. Het was al met al dus een geslaagd kerstfeestje. De volgende dag was dan ook een niks doen dag. Een dag van lang slapen en weinig nuttigs.

De 27e echter, ging ik op bezoek bij mijn Japanse vriendin, Itsuho, en kookten we weer Japans eten. Het was een heel goede oefening om een middag alleen Japans te praten (ook erg vermoeiend, maar ik kon tenminste merken dat mijn Japans aanzienlijk was verbeterd in de vier maanden dat ik hier woon. Jippy!). Itsuho gaat in september 2017 naar Parijs voor een jaar om daar te studeren, waardoor we veel konden praten over het studeren in het buitenland. Ze was zo vriendelijk om mij te leren mushipan (een soort cake dat je maakt door te stomen) en suiton (soep met groenten en soort van rijst cakejes erin) te maken.

De 28e ontmoette ik een andere Japanse vriendin, Naomi, die in Polen heeft gestudeerd en samen met mij een Engelstalig vak volgt. We aten snacks en dronken thee en babbelden erop los als echte oude omaatjes.

De 30e maakte ik iets werkelijk bijzonders mee. Samen met mijn vriendin uit Maleisië, Helen, vertrok ik naar Asakusa waar een hele bekende Japanse tempel staat, namelijk Senso-ji (met nieuwjaar was de hele straat rondom deze tempel afgezet en was de rij zo lang dat ik het beginpunt niet kon zien. Blijkbaar kon je minstens twee uur in de rij staan voordat je de tempel bereikte, maar hier vertel ik later meer over). Onze dormitory had een uitnodiging van een kimono huurbedrijf gekregen voor alle huurders om op een willekeurige dag een kimono aan te trekken en gratis daarmee een paar uur door Tokyo te lopen. Dit aanbod kon ik natuurlijk niet laten liggen. Helen en ik kregen de kans om een kimono van 10000 yen (ongeveer €100) aan te trekken. Het aantrekken bleek nogal een klus, eentje die we dan ook niet alleen mochten doen. Voor het eerst sinds een hele lange tijd werd mij weer kleren aangetrokken. Ik mocht geen lintje aanraken. En er waren veel lintjes… Je ziet ze niet, maar onder die kimono zit tientallen lapjes stof, touwtjes en wolletjes. Met elk laagje (en er zitten veel laagjes stof onder die kimono) werd mijn middel met een touwtje net iets dunner gemaakt, totdat ademhalen een uitdaging werd.

Helen en ik, eenmaal aangekleed en haar opgestoken (wat ook behoorlijk een uitdaging was als je een soort korset droeg), besloten Senso-ji met onze kledij te bezoeken. Daar voelde ik voor het eerst hoe het is (een beetje) om een bekende naam te hebben. Voor Japanners moest het namelijk een behoorlijk interessante gezicht zijn geweest: een westers meisje met zo'n dure kimono aan. Er werden foto's van ons gemaakt, gevraagd en ongevraagd. Op een gegeven moment raakte ik de tel kwijt, maar ik voelde me pas echt ongemakkelijk toen een Japanse jongen vroeg om een foto en vervolgens een selfie met mij maakte. "Wil je haar nummer ook?" vroeg Helen onbeschaamd. Maar die kreeg hij niet.

Die dag kon ik weer een nieuwe belevenis van mijn lijstje af strepen: de mogelijkheid om met een Japanse kimono een tempel te bezoeken. En nog wel zo'n mooie! Ik voelde me aardig gevleid na al die aandacht.

De volgende dag was het de 31e... Nieuwjaar... Hier volgt weer even een cultureel verschilletje... Nieuwjaar in Nederland wordt over het algemeen meestal gevierd met vrienden. Oliebollen en andere lekkernijen worden gemaakt en vergeet alsjeblieft niet de champagne en bier en wijn etc, etc, etc. Mensen houden feest of gaan op straat en houden daar feest. Kroegen en clubs zijn ook een verwelkomend tijdverdrijf. Vuurwerk wordt ingeslagen of in elk geval met spanning op gewacht. Natuurlijk zijn er ook mensen die liever thuis voor de tv genieten van een kopje thee terwijl ze het aftellen meemaken met een tv presentator.

In Japan gaat het niet helemaal zo... Japan is het land van het vuurwerk. Bij elke festival in de zomer hoort wel vuurwerk. Ze kunnen de mooiste creaties maken. Nieuwjaar, echter, wordt niet gevierd met vuurwerk. Ook niet een beetje. Er is geen vuurwerk. Helemaal niet. Waar kerstmis voor ons een familie feestdag is, is nieuwjaar een familiedag voor de Japanners. Iedereen neemt rond deze tijd een paar dagen vrij. De hele familie gaat naar de oudste paar (meestal de grootouders) , verblijven daar en eten osenji: dit zijn veel kleine verschillende gerechten met elk hun eigen betekenis. Soba is een voorbeeld. Dit zijn noedels gemaakt van buckwheat (weet het Nederlandse woord even niet). Ze zijn erg lang en representeren dus (onder andere, want er zijn veel verschillende betekenissen) een lang en goed leven. Vroeger werden al deze gerechtjes thuis gemaakt, wat veel tijd kost. Tegenwoordig wordt het vaak gekocht in winkels. Als het echter thuis wordt gemaakt, wordt het vaak vooruit gemaakt. Het zijn dan ook gerechten die lang kunnen houden. Dit is zodat iedereen mee kan genieten van de vrije dagen en niet in de keuken hoeft te staan om te koken.

De 31e december gaat dus niet hand in hand met champagne, kijken naar vuurwerk en feesten met vrienden. De tijd wordt doorgebracht met je familie die je soms maanden niet hebt gezien. Om middernacht gaan sommigen naar de dichtstbijzijnde tempel of shrine om te bidden voor een goed jaar en halen dan hun nieuwe (want elk jaar moet je nieuwe kopen blijkbaar) lucky charm en fortune. Om middernacht wordt er ook 108 keer door monniken op een bel geslagen. Wil je echter niet om middernacht naar buiten in de kou? Prima. De shrines en tempels mogen de eerste week van januari ook nog bezocht worden. Daarom is Tokyo de eerste paar dagen van januari rustig, behalve de shrines en tempels natuurlijk. Daar staan mensen in rijen die uren en uren kunnen duren.

Mijn nieuwjaar werd niet op de straten gevierd, zoals in Nederland, of op een tempel of shrine. Samen met twee andere vriendinnen besloten we de kou te vermijden en dus samen te eten en films te kijken tot het middernacht was. Geen champagne, maar een satisfying replacement: warme chocomelk.